Trong thời gian gần đây, việc mua cổ phiếu nước ngoài đang trở thành một xu hướng ngày càng phổ biến đối với các nhà đầu tư Việt Nam. Sự phát triển của công nghệ và hội nhập kinh tế quốc tế đã mở ra nhiều cơ hội tiếp cận với các thị trường chứng khoán lớn trên thế giới.
Tuy nhiên, việc đầu tư vào cổ phiếu nước ngoài cũng đòi hỏi nhà đầu tư cần có những kiến thức và kỹ năng nhất định. Dưới đây là một số kinh nghiệm và hướng dẫn cách mua cổ phiếu nước ngoài dành cho nhà đầu tư Việt Nam.
Chia sẻ cách mua cổ phiếu nước ngoài các loại phổ biến trên thị trường
Cách mua cổ phiếu mới lên sàn
Đối với các công ty mới thực hiện IPO (chào bán lần đầu ra công chúng), nhà đầu tư cần thường xuyên cập nhật thông tin từ các phương tiện truyền thông, website của công ty cũng như các trang web liên quan đến thị trường chứng khoán.
Hình thức phổ biến nhất để mua cổ phiếu IPO là đăng ký mua trực tuyến thông qua việc điền thông tin vào các form đăng ký. Nhà đầu tư cần lưu ý về thời gian đăng ký, số lượng cổ phiếu tối thiểu/tối đa có thể mua, cũng như các thủ tục cần thiết để hoàn tất việc đăng ký.
Cách mua cổ phiếu phát hành thêm
Khi các công ty đã niêm yết tiến hành phát hành thêm cổ phiếu, nhà đầu tư có thể mua thông qua 4 hình thức chính:
- Đăng ký mua trực tiếp qua công ty chứng khoán nơi nhà đầu tư mở tài khoản giao dịch.
- Nạp tiền mua cổ phiếu trực tiếp hoặc chuyển khoản vào tài khoản chỉ định của công ty phát hành.
- Gọi điện thoại đến tổng đài của công ty chứng khoán để đặt lệnh mua.
- Đăng ký mua trực tuyến qua hệ thống giao dịch của công ty chứng khoán (cần đăng ký dịch vụ giao dịch trực tuyến trước).
Cách mua cổ phiếu dài hạn
Nếu mua cổ phiếu với mục tiêu nắm giữ dài hạn, nhà đầu tư cần lưu ý một số điểm sau:
- Chọn thời điểm mua phù hợp, tốt nhất là khi giá cổ phiếu đang ở mức thấp hơn giá trị thực của doanh nghiệp.
- Ưu tiên lựa chọn các công ty có uy tín, hoạt động kinh doanh ổn định và minh bạch trong công bố thông tin.
- Thường xuyên theo dõi diễn biến của thị trường và ngành nghề liên quan để phát hiện những cổ phiếu có triển vọng tăng trưởng tốt trong tương lai.
- Kiên nhẫn nắm giữ cổ phiếu, hạn chế bán ra khi giá điều chỉnh trong ngắn hạn.
Cách mua cổ phiếu phái sinh
Cổ phiếu phái sinh (chứng quyền có bảo đảm, hợp đồng tương lai…) là những công cụ đầu tư mang tính đòn bẩy cao và rủi ro lớn. Để mua cổ phiếu phái sinh, trước tiên nhà đầu tư cần:
- Mở tài khoản giao dịch chứng khoán thông thường (cơ sở) và tài khoản giao dịch phái sinh tại công ty chứng khoán.
- Nạp tiền vào tài khoản phái sinh và chuyển một phần tiền đó lên Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSD) để thực hiện ký quỹ (đảm bảo nghĩa vụ thanh toán).
- Đặt lệnh giao dịch mua thông qua nền tảng giao dịch trực tuyến (web/mobile) hoặc lệnh gọi điện của công ty chứng khoán.
- Theo dõi diễn biến thị trường và tài khoản đầu tư hàng ngày, thực hiện ký quỹ bổ sung khi cần thiết theo quy định của công ty chứng khoán.
Cách mua chỉ số chứng khoán thông qua quỹ ETF
Chỉ số chứng khoán là chỉ số đo lường biến động giá của một nhóm các cổ phiếu đại diện cho thị trường hoặc một lĩnh vực cụ thể. Khi mua quỹ ETF, nhà đầu tư sở hữu một phần của chỉ số chứng khoán mà không cần mua từng cổ phiếu riêng lẻ trong chỉ số đó.
Bạn có thể lựa chọn chỉ số chứng khoán mong muốn như S&P 500, Nasdaq, hoặc Dow Jones. Sau đó, mở tài khoản giao dịch với một công ty môi giới cung cấp dịch vụ rồi đặt lệnh, tương tự như mua cổ phiếu thông thường.
Cách mua cổ phiếu quốc tế nói chung
Với các thị trường chứng khoán khác (Singapore, Hồng Kông, Anh, Đức, Nhật Bản…), quy trình mua cổ phiếu quốc tế về cơ bản sẽ gồm các bước tương tự như sau:
Bước 1: Lựa chọn một công ty chứng khoán
Đầu tiên, bạn cần lựa chọn một công ty chứng khoán (CTCK) có uy tín và dịch vụ môi giới quốc tế. Hiện nay, nhà đầu tư có thể mở tài khoản từ xa (online) mà không cần trực tiếp đến CTCK.
Tuy nhiên, cần cân nhắc lựa chọn CTCK phù hợp dựa trên các tiêu chí như: mức phí giao dịch, danh mục thị trường và sản phẩm đầu tư được cung cấp, nền tảng giao dịch, đội ngũ hỗ trợ khách hàng,…
Bước 2: Mở tài khoản giao dịch chứng khoán quốc tế
Ở bước này, các nhà đầu tư tiến hành các thủ tục mở tài khoản giao dịch chứng khoán quốc tế, bao gồm:
- Cung cấp thông tin, giấy tờ cá nhân: CMND/CCCD/Hộ chiếu, chứng minh thu nhập, địa chỉ, số điện thoại liên lạc…
- Ký hợp đồng mở tài khoản (có thể ký điện tử) và các giấy tờ liên quan (mẫu đăng ký kiểm tra FATCA, mẫu kê khai thuế…)
- Nộp tiền vào tài khoản giao dịch (tùy từng CTCK mà mức nạp khác nhau như 100$, 500$ hay 1.000$).
- Thời gian xử lý hồ sơ mở tài khoản thường từ 1-3 ngày làm việc.
Bức 3: Gửi tiền
Sau khi tài khoản được kích hoạt, nhà đầu tư cần nộp tiền vào tài khoản giao dịch để có thể thực hiện giao dịch. Lưu ý:
- Tiền nộp vào phải chuyển đổi sang ngoại tệ theo tỷ giá của CTCK (thường cao hơn tỷ giá trung tâm). Vì vậy cần tính toán để nộp một lượng tiền đủ lớn nhằm hạn chế số lần chuyển đổi (mỗi lần chuyển đổi sẽ mất phí 1-2% số tiền).
- Chỉ nên chuyển tiền vào tài khoản khi đã có dự tính đầu tư cụ thể, tránh để tiền trong tài khoản quá lâu vì sẽ chịu phí quản lý (custody fee).
Bước 4: Chọn cổ phiếu giao dịch
Các nhà đầu tư tiến hành lựa chọn cổ phiếu để đặt lệnh giao dịch. Các vấn đề cần quan tâm khi chọn mã chứng khoán phải kể đến:
- Tìm hiểu kỹ lưỡng về tình hình hoạt động, triển vọng kinh doanh cũng như rủi ro của doanh nghiệp và ngành nghề liên quan.
- Tham khảo, đối chiếu thông tin từ nhiều nguồn khác nhau như: báo cáo phân tích, khuyến nghị của các công ty môi giới, các chỉ số/tiêu chí định giá cơ bản và kỹ thuật,…
- Xây dựng chiến lược và kế hoạch đầu tư rõ ràng (phương pháp lựa chọn cổ phiếu, tỷ trọng phân bổ, mức giá mua/bán…).
- Thực hiện việc đặt lệnh trên nền tảng giao dịch trực tuyến (web/mobile) của CTCK, lưu ý theo dõi thời gian giao dịch của từng thị trường (do chênh lệch múi giờ).
Linh hoạt về cách mua cổ phiếu nước ngoài qua sàn giao dịch quốc tế
Thị trường chứng khoán quốc tế là môi trường giao dịch tiềm năng lớn, thu hút sự quan tâm của rất nhiều nhà đầu tư trên toàn cầu. Hiện nay, nhà đầu tư Việt có thể mua cổ phiếu của các công ty nước ngoài thông qua các sàn môi giới chứng khoán cung cấp như XTB, ICMarket, eToro,…
Ví dụ: với sàn giao dịch XTB, nhà đầu tư có thể mua cổ phiếu Mỹ thông qua các bước sau:
- Bước 1: Đăng nhập vào tài khoản giao dịch đã được mở tại XTB, vào mục tìm kiếm chọn Cổ phiếu và tìm đến danh mục Mỹ để xem danh sách các mã cổ phiếu của thị trường Hoa Kỳ.
- Bước 2: Tìm kiếm mã cổ phiếu mong muốn, xem danh sách theo chữ cái. Sau đó, click vào mã cổ phiếu để xem các thông tin chi tiết như giá, khối lượng, biểu đồ… và chọn “Mở lệnh”.
- Bước 3: Trong cửa sổ “Đặt lệnh mới”, xem mức giá (thị trường hoặc giới hạn) và các thông số khác. Cuối cùng, click vào nút “Mua” màu xanh lá để hoàn tất lệnh. Nếu lệnh khớp, hệ thống sẽ tự động trừ tiền trong tài khoản giao dịch tương ứng với giá trị cổ phiếu đã mua.
Một số lưu ý quan trọng cần biết khi mua cổ phiếu nước ngoài
Rủi ro tỷ giá
Mua cổ phiếu nước ngoài, nhà đầu tư Việt Nam sẽ phải đối mặt với rủi ro biến động tỷ giá. Do giá cổ phiếu và các giao dịch mua bán được thực hiện bằng ngoại tệ (USD, HKD, JPY…) trong khi lợi nhuận cuối cùng lại cần quy đổi về VND. Vì vậy, biến động tỷ giá giữa VND và các ngoại tệ có thể ảnh hưởng đáng kể đến hiệu quả đầu tư.
Ví dụ: Nhà đầu tư mua 1.000 USD cổ phiếu của một công ty Mỹ khi tỷ giá là 22.000 VND/USD. Sau một thời gian, nhà đầu tư bán toàn bộ số cổ phiếu này và thu về 1.200 USD (tương đương mức sinh lời 20%).
Tuy nhiên, nếu thời điểm bán tỷ giá là 21.000 VND/USD thì lợi nhuận quy đổi về VND sẽ chỉ tương đương 15%. Ngược lại, nếu tỷ giá lên 23.000 VND/USD thì mức sinh lời sau quy đổi sẽ lên 25%.
Do đó, nhà đầu tư cần chủ động theo dõi và dự báo xu hướng biến động tỷ giá trong trung và dài hạn để đưa ra các biện pháp phòng ngừa rủi ro phù hợp như:
- Ưu tiên nắm giữ các khoản đầu tư và dự trữ bằng ngoại tệ khi dự báo VND sẽ mất giá.
- Sử dụng các công cụ phái sinh để phòng ngừa rủi ro tỷ giá (hợp đồng quyền chọn, hợp đồng hoán đổi…) nếu đầu tư với quy mô lớn.
Khác biệt về luật pháp và thông lệ thị trường
Mỗi quốc gia có những quy định, chuẩn mực và thông lệ khác nhau về hoạt động của thị trường chứng khoán. Những khác biệt này có thể gây khó khăn và hiểu lầm cho các nhà đầu tư nước ngoài.
Ví dụ: Tại thị trường Mỹ, việc thực hiện giao dịch nội gián (insider trading), thao túng giá hoặc làm giá chốt phiên bị cấm và xử phạt rất nghiêm khắc. Trong khi đó, ở một số thị trường mới nổi, các quy định về giao dịch nội bộ còn khá lỏng lẻo.
Ngoài ra, các thông lệ về công bố thông tin, kế toán và kiểm toán của mỗi quốc gia cũng có những khác biệt nhất định. Việc áp dụng các chuẩn mực quốc tế (IFRS, GAAP…) chưa thống nhất giữa các thị trường.
Do đó, đòi hỏi nhà đầu tư cần phải tìm hiểu, làm quen với những quy định và thông lệ tại từng thị trường mục tiêu. Từ đó mới có thể hiểu, phân tích và ra quyết định đầu tư chính xác.
Thuế và phí giao dịch
Tùy thuộc vào từng quốc gia và loại chứng khoán, nhà đầu tư sẽ phải chịu các loại thuế và phí giao dịch khác nhau như:
- Phí môi giới (commission fee): Phí cho công ty chứng khoán, thường tính theo tỷ lệ % giá trị giao dịch. Đối với, một số thị trường phát triển như Mỹ, Nhật Bản mức phí môi giới thường khá thấp. Tuy nhiên với các thị trường mới nổi, phí môi giới có thể lên tới 0,2 – 0,5% giá trị giao dịch.
- Thuế giao dịch (transaction tax): Một số quốc gia áp dụng thuế giao dịch chứng khoán, thường dao động từ 0,1 – 0,5% giá trị giao dịch.
- Thuế thu nhập (income tax): Áp dụng với thu nhập từ cổ tức và lợi nhuận vốn. Thường dao động từ 10 – 30% tùy từng quốc gia. Hiện tại, Việt Nam có hiệp định tránh đánh thuế hai lần (DTA), nhà đầu tư sẽ có được lợi thế về chi phí, tức được giảm thuế.
Ngoài ra, còn một số loại phí khác như phí chuyển khoản, phí ứng trước tiền bán, phí lưu ký, phí rút cổ tức… Nhà đầu tư cần tìm hiểu kỹ về các loại thuế phí này và tính toán tác động của chúng đến lợi nhuận đầu tư. Đồng thời cần tuân thủ nghiêm túc nghĩa vụ kê khai và nộp thuế để tránh các rủi ro pháp lý.
Kết luận
Tổng kết lại, việc đầu tư cổ phiếu nước ngoài mang đến nhiều cơ hội cho nhà đầu tư Việt Nam mở rộng và đa dạng hóa danh mục đầu tư. Đối với nhà đầu tư nhỏ lẻ còn ít kinh nghiệm, việc lựa chọn những kênh đầu tư như mua cổ phiếu thật tại XTB hay kênh gián tiếp như mua chứng chỉ quỹ ETF là giải pháp an toàn và hiệu quả.
Hy vọng rằng, qua những thông tin và hướng dẫn trên đây, các nhà đầu tư Việt Nam sẽ có thêm hành trang và sự tự tin để bắt đầu hành trình tham gia thị trường chứng khoán toàn cầu.
Tuy nhiên, đây mới chỉ là những bước đầu tiên và cơ bản nhất. Để thành công và bền vững trong đầu tư cổ phiếu nước ngoài đòi hỏi sự kiên trì học hỏi, trau dồi kiến thức và kinh nghiệm không ngừng của mỗi nhà đầu tư.